1. Natuurlijke vormen, dwz de automatisch werkende vormen, van levensregulering. Het menselijk leven wordt in de eerste plaats gereguleerd door de natuurlijke en automatisch werkende apparatuur van de (fysiologische) homeostase - de homeostasemachine; stofwisseling, basale reflexen, immuniteitsreacties, gedrag in verband met pijn en genot, aandriften en motiveringen (honger, dorst spel, seks enz.) en emoties (angst, woede, droefheid, schaamte, trots en sympathie).
2. Culturele vormen, dwz de niet-automatisch werkende vormen, van levensregulering. Instellingen die betrokken zijn bij de besturing van sociaal gedrag worden gewoonlijk niet beschouwd als mechanismen om het leven te reguleren, misschien omdat ze er zo vaak niet in slagen hun taak naar behoren uit te voeren of omdat hun onmiddellijke doelstellingen (belangen) het verband met het levensproces (waarden) verhullen. Maar het uiteindelijke doel van die instellingen is nu juist de regulering van het leven in een bepaalde omgeving: sociale homeostase. In termen van Arnold Cornelis: logica van het gevoel.
3. De besturing van de culturele- en natuurlijke vormen van levensregulering: Het is de taak van bestuurders van o.m. de politieke partijen er voor zorg te dragen dat de middelen voor een rechtvaardige samenleving niet botsen met de fundamentele automatische natuurlijke levensregulering (waarvan de kwaliteit en houdbaarheid gestaafd wordt door 6 miljoen jaar ervaring).
Lees Waar komt ons gevoel vandaan
Antonio Damasio, Het gelijk van Spinoza
Vreugde, verdriet en het voelende brein
Wereldbibliotheek bv, Amsterdam
Tweede druk 2004
|