1. In het natuurlijke systeem kan je geen problemen opgelossen die in het sociale regelsysteem thuis horen, zoals een studie kiezen of een bankencrisis bezweren.
2. In het sociale regelsysteem wordt van je verwacht dat je strategisch handelt; met alleen waarnemen en huilen los je in het sociaal regelsysteem geen problemen op.
3. In het communicatieve zelfsturingssysteem neem je jezelf als vertrekpunt in plaats van ISO-normen die in het regelsysteem thuis horen. Soms leidt dat tot miscommunicatie, zoals blijkt uit de interpretatie van moderne kunst.
Cultuur heeft te allen tijde de functie gehad mensen te helpen hun problemen van interne sturing op te lossen. Dat die cultuur een ontwikkeling heeft doorgemaakt en steeds complexer is geworden komt voort uit het feit dat de menselijke problemen zijn toegenomen in aantal en intensiteit. We scheppen de problemen zelf (blz.35).
Mensen willen hun eigen kenniscapaciteit uitproberen. Die kenniscapaciteit heeft prachtige resultaten opgeleverd, maar er is aanhoudend gevaar dat we verdwalen in de verborgen sturing van het zelf ontworpen logisch systeem, zoals fundamentalisme.
Een catastrofaal leerproces is als het zoeken naar een oplossing voor een probleem in een systeem dat geen oplossing voor dat probleem bevat. Catastrofale leerprocessen zijn een uitvloeisel van verdwaald zijn in de cultuur.
|